Een nieuwe expeditie naar het Congobassin

Apendeskundige Dr. Cleveland Hicks reisde een aantal jaren geleden voor het eerst af naar de Bili-regio in de Democratische Republiek Congo, een onverstoord bosgebied ver weg van alle civilisatie. Hij kwam om de pas ontdekte lokale chimpanseepopulatie te bestuderen. De dieren en de regio raakten hem zo, dat hij recentelijk terugkeerde. Hieronder doet hij zijn verhaal.

Vrees met grote vrezen

Over een stoffige weg vol kuilen rijd ik richting Bili. Daar vandaan zal ons groepje onderzoekers en rangers in een voettocht van een paar dagen door het Gangu-bos naar de plek komen, waar ik vijf jaar geleden de populatie chimpansees in kaart bracht. Ik heb geen goed gevoel in mijn buik; in welke staat zullen we het bos aantreffen? Hoe zal het met de dierpopulaties gesteld zijn? Ik heb gehoord dat goudzoekers na mijn vertrek het gebied zijn binnengedrongen. Maar ook dat de handel in Bushmeat - dus vlees van allerlei wilde dieren zoals mangabeys, chimpansees of olifanten - slechts tweehonderd kilometer van ons onderzoeksgebied vandaan enorm is toegenomen.

Geduld is een schone zaak

Vooralsnog komen we helemaal niets te weten. We kunnen niet zomaar aan de voettocht tot de plek van ons kamp beginnen. We raken namelijk meer dan een maand tijd kwijt aan allerlei slepende en frustrerende onderhandelingen met lokale en provinciale overheden, dorpshoofden, politiemannen, militairen, koopmannen en de lokale bevolking. Zo zijn er discussies over landeigendom; terwijl het gebied toch écht wel door de overheid van Congo als beschermd gebied is aangewezen! En ook vragen de dorpen in de omgeving allerlei tegenprestaties voor onze aanwezigheid in het bos verderop. Tijdrovend en zenuwslopend. Na talloze gesprekken snapt men wel, dat we werkelijk niet eigenhandig de overheidsgebouwen gaan opknappen of een toren voor satelliettelefoon neer gaan zetten. Uiteindelijk gaan we toch echt het onderzoeksgebied in! En gelukkig worden mijn donkere visioenen van een door goudzoekers leeg gestroopt bos geen werkelijkheid!

De dieren achterna of op foto’s wachten

We bestuderen de dieren in het gebied op twee manieren. Ten eerste lopen we op rechte paadjes door het bos en beoordelen sporen van aanwezigheid van chimpansees en olifanten. Zo tellen we bijvoorbeeld de chimpanseenesten op de grond en in de bomen. Op onze tochten komen we wel af en toe ook sporen van stropers tegen, zoals kapsporen en een recentelijk verlaten klein stroperskamp met restanten van twee dode olifanten.

Daarnaast werken we met cameravallen. We plaatsen er maar liefst 27 stuks van. De resultaten zijn geweldig! Aardvarkens, goudkatten, hyena’s, mangabeys, olifanten, chimpansees en nog veel meer diersoorten trekken langs de plekken waar ze automatisch worden gefilmd. Het is buitengewoon moeilijk om niet-gehabitueerde dieren in dit gebied ‘live’ te zien. Dat gebeurt dus maar heel zelden. Maar op de film ziet men niet alleen de meest uiteenlopende diersoorten, maar zelfs bijzondere gedragingen!

Steun van de Lucie Burgers Stichting

Sinds 2005 ondersteunt de Lucie Burgers Stichting het onderzoek van Cleve Hicks – in 2010 gepromoveerd aan de UvA - financieel. Het gaat daarbij om middelen voor zijn eigen levensonderhoud, maar ook om salarissen voor lokale veldassistenten. Bovendien maakt de stichting het hem mogelijk om zijn bevindingen op wetenschappelijke congressen te delen. Al met al heeft de Lucie Burgers Stichting tot nu toe met meer dan € 35.000 aan het onderzoeks- en natuurbeschermingswerk van Hicks bijgedragen.